Sự Biến Đổi Đô Thị TP HCM Nhờ Hệ Thống Metro 355 Km

Hệ thống metro dài 355 km đang được triển khai tại TP HCM hứa hẹn sẽ mang lại những thay đổi lớn cho bộ mặt đô thị của thành phố. Với mô hình phát triển đô thị theo hướng TOD (Transit-Oriented Development), thành phố kỳ vọng sẽ tạo ra một bước ngoặt trong việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

Định Hướng Phát Triển Đô Thị Theo Mô Hình TOD

Ý tưởng về mô hình TOD đã được đề xuất từ hơn 10 năm trước, khi thành phố bắt đầu xây dựng tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên. Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn đã đưa ra đề xuất điều chỉnh vị trí ga Tân Cảng để tạo sự kết nối thuận tiện hơn cho cư dân và nhân viên văn phòng tại khu đô thị Vinhomes Central Park. Tuy nhiên, đề xuất này không được chấp thuận và ga Tân Cảng vẫn được xây dựng ở vị trí ban đầu, tách biệt với khu đô thị lớn.

Việc không thực hiện đề xuất này đã khiến TP HCM bỏ lỡ cơ hội phát triển đô thị tích hợp giao thông công cộng ngay từ đầu. Nếu ga Tân Cảng được đặt trong khu Vinhomes, mô hình đô thị tích hợp có thể đã được hình thành, giúp người dân dễ dàng tiếp cận hệ thống metro mà không phải băng qua những tuyến đường thường xuyên ùn tắc.

Tiềm Năng Của Mô Hình TOD Tại TP HCM

Mô hình TOD tập trung vào việc phát triển đô thị xung quanh các đầu mối giao thông công cộng, với mục tiêu tạo ra một không gian sống tiện nghi và kết nối. Mô hình này đã được áp dụng thành công tại nhiều thành phố lớn trên thế giới như London, Hong Kong và Quảng Châu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc triển khai TOD vẫn còn nhiều thách thức.

Trong 10 năm tới, TP HCM sẽ hoàn thành tổng cộng 355 km metro với tổng mức đầu tư lên đến 40 tỷ USD. Đến năm 2045, mạng lưới này dự kiến sẽ mở rộng lên 510 km. Thành phố cũng đang lên kế hoạch phát triển TOD tại 11 khu đất dọc theo các tuyến metro và đường Vành đai 3, đồng thời xem xét thêm 35 vị trí khác với tổng diện tích gần 7.400 ha.

Với sự hoàn thiện của mạng lưới metro, TP HCM kỳ vọng rằng vận tải hành khách công cộng sẽ đáp ứng được 40-50% nhu cầu đi lại của người dân. Mô hình TOD không chỉ giúp tối ưu hóa quỹ đất mà còn tạo ra nguồn tài chính lớn cho việc phát triển hạ tầng giao thông.

Thách Thức Trong Việc Triển Khai Mô Hình TOD

Mặc dù mô hình TOD có tiềm năng lớn, nhưng để triển khai hiệu quả, TP HCM vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Hiện tại, khung pháp lý cho mô hình này vẫn chưa rõ ràng, và cơ chế điều phối còn phân tán. Để giải quyết vấn đề này, một cơ quan đầu mối đủ thẩm quyền cần được thành lập để điều phối các hoạt động liên quan đến TOD.

Chuyên gia đề xuất thành phố nên thành lập Hội đồng phát triển TOD, do một lãnh đạo cấp cao của UBND thành phố đứng đầu, nhằm đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan chức năng. Đồng thời, cần sớm ban hành khung pháp lý về đất đai tại khu vực TOD, thiết lập cơ chế hợp tác giữa nhà nước và tư nhân để tối ưu hóa nguồn lực.

Việc phát triển TOD không chỉ mang lại lợi ích cho người dân mà còn tạo cơ hội cho các nhà đầu tư bất động sản. Tuy nhiên, để thực hiện thành công mô hình này, TP HCM cần một đơn vị có đủ năng lực và chuyên môn để quy hoạch và phát triển TOD một cách hiệu quả, từ đó tối ưu hóa tài nguyên đất và hạ tầng đô thị.

Giang Anh