Những thay đổi quan trọng về thủ tục nhà đất từ tháng 7

Vào đầu tháng 7, một loạt các thủ tục liên quan đến cấp sổ đỏ, giao đất và chuyển mục đích sử dụng đất sẽ được thực hiện tại UBND cấp xã, thay vì phải lên cấp huyện hay tỉnh như trước đây. Đây là một bước tiến lớn trong việc cải cách hành chính, giúp người dân dễ dàng hơn trong việc thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai.

Nghị định 151 của Chính phủ đã quy định rõ ràng về việc phân cấp mạnh mẽ trong quản lý đất đai, trao quyền cho UBND cấp xã. Cụ thể, UBND xã sẽ tiếp nhận và giải quyết 14 loại thủ tục đất đai, bao gồm: cấp và đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ); giao đất không thu tiền; cho thuê đất; chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình và cá nhân; đăng ký biến động; chứng nhận quyền sở hữu; và xác nhận trích đo bản đồ địa chính để phục vụ cấp sổ.

Dưới đây là một số điểm nổi bật trong 14 loại thủ tục đất đai này.

Cấp sổ đỏ tại UBND xã

Trước đây, người dân phải đến cấp huyện để nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ). Tuy nhiên, từ tháng 7, thẩm quyền này đã được chuyển giao cho UBND cấp xã, giúp người dân có thể hoàn tất thủ tục ngay tại nơi cư trú của mình. Thời gian giải quyết hồ sơ cũng được rút ngắn, chỉ còn tối đa 3 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ, và toàn bộ quy trình cấp sổ đỏ lần đầu không vượt quá 17 ngày.

Đặc biệt, người dân không còn phải nộp giấy xác nhận “không tranh chấp” như trước đây. Việc xác minh quy hoạch, nguồn gốc và tình trạng tranh chấp sẽ do cơ quan tiếp nhận tự thực hiện theo cơ chế hậu kiểm, giúp giảm bớt gánh nặng cho người dân.

Quyền hạn của UBND xã trong giao đất và chuyển mục đích sử dụng

Không chỉ cấp sổ đỏ, UBND xã còn có quyền thực hiện các thủ tục như giao đất không thu tiền, cho thuê đất, và cho phép chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư. Những thủ tục này trước đây thường do cấp huyện hoặc tỉnh xử lý, nhưng giờ đây đã được phân cấp cho UBND xã, giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án tại địa phương.

Đối với các doanh nghiệp thuộc diện miễn tiền thuê đất, như các đơn vị giáo dục, y tế và an sinh xã hội, UBND xã cũng có thể tiếp nhận và giải quyết hồ sơ liên quan đến giao, thuê hoặc chuyển mục đích sử dụng đất, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đầu tư.

Thủ tục nộp hồ sơ linh hoạt và đẩy mạnh số hóa

Từ tháng 7, người dân có thể nộp hồ sơ đăng ký đất đai tại bất kỳ điểm tiếp nhận nào trong cùng tỉnh hoặc thành phố, thay vì phải nộp tại nơi có đất như trước. Điều này áp dụng cho cả đăng ký lần đầu và các giao dịch biến động như chuyển nhượng, thừa kế. Thủ tục cấp sổ đỏ cũng có thể thực hiện trực tuyến qua hệ thống do Văn phòng Đăng ký đất đai cấp tỉnh vận hành, giúp người dân tiết kiệm thời gian và công sức.

Hơn nữa, dữ liệu địa chính như bản đồ thửa đất và hiện trạng sử dụng sẽ được số hóa, cho phép cá nhân và tổ chức tra cứu thông tin một cách dễ dàng, thay thế cho việc xin xác nhận bằng giấy tờ.

Thêm nhiều trường hợp được cấp đổi sổ đỏ

Từ 1/7, nhiều trường hợp sẽ được cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bao gồm: sổ đỏ bị rách, mờ, hư hỏng vật lý; sổ được cấp trước ngày 1/8/2024; cùng các trường hợp khác được quy định tại Phụ lục I kèm theo Nghị định. Việc mở rộng điều kiện cấp đổi nhằm tạo thuận lợi cho người dân trong việc hoàn thiện giấy tờ nhà đất, đặc biệt là tại những địa phương đang chuyển đổi mô hình quản lý.

Giải quyết tranh chấp đất đai tại cấp xã

Từ ngày 1/7, Chủ tịch UBND xã sẽ có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ, tổ chức hòa giải và xử lý các tranh chấp đất đai đơn giản, chưa đủ điều kiện khởi kiện ra tòa. Thời gian giải quyết tối đa là 45 ngày kể từ ngày thụ lý, có thể gia hạn thêm 10 ngày tại các xã miền núi, biên giới hoặc hải đảo. Việc xử lý mâu thuẫn ngay tại cơ sở giúp giảm tải cho tòa án và xử lý kịp thời các xung đột nhỏ trong cộng đồng.

Nghị định 151 sẽ được áp dụng trong giai đoạn chuyển tiếp mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh – xã) từ ngày 1/7 đến hết ngày 28/2/2027. Đây là một trong những bước đi quan trọng trong cải cách hành chính và tổ chức bộ máy, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đất đai.

Theo thông tin từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc rút gọn thủ tục và phân cấp rõ ràng sẽ giúp người dân, đặc biệt là tại vùng nông thôn và miền núi, tiếp cận dịch vụ công dễ dàng hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí. Đồng thời, cơ chế hậu kiểm thay vì tiền kiểm sẽ giúp giảm gánh nặng giấy tờ, nâng cao trách nhiệm thẩm định thực tế của cơ quan chuyên môn và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai.