Khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm do ảnh hưởng của AI

Trong bối cảnh thị trường lao động hiện nay, nhiều người đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc tìm kiếm việc làm. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự xuất hiện ngày càng nhiều của trí tuệ nhân tạo (AI) trong quy trình tuyển dụng. Điều này đã tạo ra những rào cản không nhỏ cho các ứng viên, đặc biệt là những người có kinh nghiệm và kỹ năng tốt.

Như trường hợp của anh Duy Khánh, một kỹ sư 42 tuổi tại TP HCM, sau khi rời khỏi vị trí phó giám đốc kỹ thuật tại một tập đoàn lớn, anh đã kỳ vọng sẽ nhanh chóng tìm được công việc mới. Tuy nhiên, sau hơn một năm gửi hàng trăm hồ sơ, anh vẫn không nhận được phản hồi từ nhà tuyển dụng. “Có những vị trí mà tôi cảm thấy mình hoàn toàn phù hợp, nhưng vẫn không có ai liên hệ”, anh Khánh chia sẻ.

Điều đáng chú ý là trước đây, khi anh đăng hồ sơ trên các nền tảng mạng xã hội nghề nghiệp, anh có thể theo dõi ai đã xem hồ sơ của mình. Nhưng giờ đây, anh không thấy ai quan tâm, mặc dù thỉnh thoảng vẫn nhận được lời mời phỏng vấn từ các nhà tuyển dụng. “Tôi cảm thấy như có một cỗ máy đang quyết định số phận của mình trước khi bất kỳ ai kịp xem hồ sơ”, anh nói.

Trên thực tế, tình trạng này không chỉ riêng của anh Khánh mà còn là một vấn đề chung của nhiều ứng viên khác. Mặc dù có nhiều cơ hội việc làm, nhưng nhiều người vẫn không nhận được phản hồi từ nhà tuyển dụng, trong khi các doanh nghiệp lại kêu ca về việc thiếu nhân sự phù hợp.

Một ứng viên phỏng vấn với Robot Vera. Ảnh minh họa

Nguyên nhân chính của tình trạng này, theo các chuyên gia, là do ngày càng nhiều công ty áp dụng trí tuệ nhân tạo và các hệ thống quản lý ứng viên (ATS) trong quy trình tuyển dụng. Điều này đã tạo ra một sự thay đổi lớn so với trước đây, khi phần lớn hồ sơ được xử lý thủ công.

Theo một báo cáo từ một nền tảng nghề nghiệp lớn, AI đang dần thay đổi cách thức tuyển dụng trên toàn cầu, với một tỷ lệ lớn các tổ chức đang thử nghiệm các công cụ AI mới. Tại Việt Nam, một số liệu cho thấy một phần không nhỏ doanh nghiệp đã sử dụng AI để viết mô tả công việc, lọc hồ sơ và phân tích ứng viên.

Chẳng hạn, một tập đoàn lớn đã từng sử dụng AI để xử lý hàng triệu hồ sơ, từ đó giảm thiểu chi phí và thời gian phỏng vấn. Tuy nhiên, AI không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Nhiều ứng viên tài năng có thể bị loại chỉ vì những lỗi nhỏ như định dạng không đúng hoặc thiếu từ khóa trong hồ sơ.

Báo cáo từ một tập đoàn tư vấn toàn cầu cũng chỉ ra rằng có một tỷ lệ lớn tổ chức đã gặp phải tình huống AI đánh giá sai ứng viên. Điều này có thể do dữ liệu huấn luyện có thiên kiến, dẫn đến việc AI đưa ra những quyết định không chính xác. Một ví dụ điển hình là một công ty lớn đã phải loại bỏ hệ thống AI tuyển dụng vì nó ưu tiên ứng viên nam cho các vị trí kỹ thuật.

Nhiều ứng viên cảm thấy thất vọng khi bị đánh giá bởi một cỗ máy vô cảm. Một nghiên cứu cho thấy có một tỷ lệ lớn ứng viên đã bỏ dở buổi phỏng vấn vì không thể giao tiếp với robot. AI chưa thể hiểu được văn hóa, cảm xúc hay tư duy phản biện của con người.

Trên các diễn đàn nghề nghiệp, nhiều người chia sẻ nỗi thất vọng khi nộp hàng trăm hồ sơ mà không nhận được phản hồi. Huyền My, một cựu trưởng ban đối ngoại của một câu lạc bộ sinh viên, đã từng rất tự tin khi gửi hồ sơ thực tập nhưng lại bị loại ngay từ vòng đầu. Sau khi tìm hiểu, cô nhận ra rằng vấn đề nằm ở cách trình bày hồ sơ của mình.

Tương tự, Tùng Dương, một nhân viên trong ngành tài chính, cũng đã từng gặp khó khăn khi nộp hồ sơ. Sau khi thay đổi cách trình bày hồ sơ, anh đã thấy tỷ lệ được gọi phỏng vấn tăng lên rõ rệt.

Trong bối cảnh này, việc hiểu rõ cách thức hoạt động của AI và các hệ thống ATS là rất quan trọng. Các chuyên gia khuyên rằng ứng viên cần nghiên cứu kỹ mô tả công việc và các từ khóa liên quan để đảm bảo hồ sơ của mình phù hợp với yêu cầu của nhà tuyển dụng.

Ông Bùi Đoàn Chung, giám đốc một công ty nhân sự, nhấn mạnh rằng việc trình bày hồ sơ một cách rõ ràng và chính xác là rất cần thiết. Nếu hồ sơ không đáp ứng được yêu cầu của hệ thống, ứng viên có thể bị loại ngay từ vòng đầu tiên.

Cuối cùng, các chuyên gia cũng cho rằng AI chỉ là một công cụ hỗ trợ trong quá trình tuyển dụng. Con người vẫn là yếu tố quyết định cuối cùng. Do đó, ứng viên cần không chỉ chú trọng vào việc tối ưu hóa hồ sơ mà còn phải rèn luyện kỹ năng giao tiếp và tư duy phản biện để có thể vượt qua vòng phỏng vấn với con người.

Như anh Khánh đã nhận ra, việc điều chỉnh cách trình bày hồ sơ có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong quá trình tìm kiếm việc làm. “Chỉ cần thay đổi một vài cụm từ, kết quả đã hoàn toàn khác”, anh chia sẻ.

Phan Dương