Huyền thoại và Di sản 200 năm tuổi tại Đình Thường Thạnh, Cần Thơ

Đình Thường Thạnh – Di sản văn hóa độc đáo, còn được biết đến với tên gọi đình Nước Vận, tọa lạc bên dòng Cái Răng Bé tại phường Thường Thạnh, quận Cái Răng, TP. Cần Thơ. Với tuổi đời hơn 200 năm, đình không chỉ là một điểm đến tâm linh mà còn là niềm tự hào của người dân nơi đây. Đình Thường Thạnh còn nổi tiếng với những câu chuyện ly kỳ, huyền bí được truyền miệng qua nhiều thế hệ.

Ý nghĩa tên gọi Thường Thạnh có nghĩa là thịnh vượng mãi mãi. Đình nằm gần ngã ba sông, nơi có dòng nước chảy mạnh, vì vậy người dân địa phương thường gọi là Nước Vận, thể hiện sự gắn bó với thiên nhiên và cuộc sống hàng ngày của họ.

Hành trình lịch sử của Đình Thường Thạnh được ông Phạm Văn Bảy, một người gắn bó với nơi này hơn 24 năm, kể lại. Đình được xây dựng vào năm 1823, ban đầu nằm ở phía bên kia bờ sông. Đến năm 1852, vua Tự Đức đã ban sắc phong Bổn cảnh Thành hoàng, và đình được dời về vị trí hiện tại để phù hợp với phong thủy, nằm giữa hàm rồng và ngã ba sông.

Kiến trúc độc đáo của Đình Thường Thạnh được xây dựng theo kiểu phương Đông truyền thống, nhưng cũng mang dấu ấn của kiến trúc phương Tây. Sự kết hợp này tạo nên một công trình vững chãi, gần gũi với thiên nhiên và tâm hồn người Việt. Kiến trúc 3 gian theo quan niệm “tam gian phú quý” cùng với các hoa văn, họa tiết chạm khắc tinh xảo thể hiện tài năng của những người thợ xưa.

Diện tích của Đình Thường Thạnh lên tới hơn 800m2, trải qua nhiều lần trùng tu, nơi đây hiện nay rất khang trang, mang đậm nét đặc trưng của đình làng Nam Bộ với các khu vực như võ ca, tiền điện và chánh điện. Nội thất bên trong được bài trí tôn nghiêm, thể hiện sự kính trọng đối với các bậc tiền nhân.

Các cột gỗ lim quý giá trong đình được làm từ gỗ lim, với tổng cộng 46 cây cột có kích thước khác nhau. Cột chính điện có đường kính lớn hơn 50cm, trong khi các cột ở điện nhỏ hơn khoảng 30cm. Điều này không chỉ thể hiện sự bền vững mà còn là biểu tượng cho sức mạnh và sự trường tồn của di sản văn hóa.

Những lễ hội truyền thống tại Đình Thường Thạnh diễn ra hai lần mỗi năm, bao gồm lễ Hạ Điền vào tháng 5 và lễ Thượng Điền vào ngày 14 – 16 tháng 11 âm lịch. Đây là dịp để người dân tỏ lòng biết ơn đối với các bậc tiền hiền, cầu cho quốc thái dân an và hạnh phúc cho mọi gia đình. Trong những ngày lễ hội, người dân từ khắp nơi trở về tham dự, cùng nhau cúng tế và chia sẻ những món ăn truyền thống.

Huyền thoại về Đình Thường Thạnh được ông Bảy kể lại, liên quan đến một giấc mơ của ông từ, người trông coi đình. Trong giấc mơ, một cụ già đã chỉ dẫn cho dân làng cách chữa bệnh bằng vỏ cây xung quanh đình. Sau khi thực hiện theo lời chỉ dẫn, nhiều người đã khỏi bệnh, tạo nên một niềm tin vững chắc vào sức mạnh của nơi này.

Miếu Bà Chúa xứ Nguyên Nhung nằm trong khuôn viên đình cũng là một phần không thể thiếu trong văn hóa tâm linh của người dân nơi đây. Miếu được lập thờ để cầu an cho dân làng, và hàng năm, người dân tổ chức lễ hội tại đây với sự tham gia đông đảo của cộng đồng.

Huyền thoại về tướng soái Nguyên Nhung cũng được người dân truyền tụng. Theo đó, một vị bô lão đã nằm mơ thấy tướng soái Nguyên Nhung đến trấn giữ vùng đất này, giúp dân làng tránh khỏi nạn giặc. Sau khi lập miếu thờ, cuộc sống của người dân trở nên bình yên hơn, không còn bị quấy rối bởi giặc giã.

Miếu Bà Chúa xứ Nguyên Nhung đã trở thành nơi diễn xướng của các nghệ nhân trong những ngày lễ hội, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa của người dân Thường Thạnh.

* Bài viết có sử dụng tư liệu từ cuốn “Truyện Dân gian Cần Thơ”, Trần Văn Nam (chủ biên), NXB Đại học Cần Thơ, năm 2019.