Dịch tả lợn châu Phi bùng phát tại 20 tỉnh thành

Dịch tả lợn châu Phi đang có xu hướng gia tăng đáng lo ngại, lan rộng ra 20 tỉnh thành trên cả nước, trong đó có những địa phương lớn như Hà Nội, Bắc Ninh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Đồng Tháp. Tình hình này đang khiến người chăn nuôi và các cơ quan chức năng phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc kiểm soát dịch bệnh.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã thông báo rằng hiện tại cả nước ghi nhận 248 ổ dịch tại 20/34 tỉnh thành, trong đó có những tỉnh như Bắc Ninh, Cao Bằng, Đà Nẵng, Đăk Lăk, Điện Biên, Đồng Nai, Đồng Tháp, Gia Lai, Hà Nội, Khánh Hòa, Lai Châu, Lạng Sơn, Lào Cai, Lâm Đồng, Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Sơn La và Tuyên Quang. Tổng số lợn mắc bệnh lên tới 19.700 con, trong khi số lợn đã chết và bị tiêu hủy là 20.280 con.

Tính từ đầu năm đến nay, cả nước đã ghi nhận 514 ổ dịch tả lợn châu Phi tại 28/34 tỉnh thành, trong đó có 5 tỉnh chưa ghi nhận trường hợp nào là TP HCM, Huế, An Giang, Thanh Hóa, Hưng Yên và Hải Phòng. Tổng số lợn mắc bệnh đã vượt quá 29.600 con, với hơn 30.460 con đã chết và bị tiêu hủy. So với cùng kỳ năm trước, số ổ dịch đã giảm hơn 41%, trong khi số lợn chết và tiêu hủy giảm hơn 60%.

Tỉnh Lạng Sơn hiện đang là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với 149 ổ dịch, trong đó có 118 ổ chưa qua 21 ngày, với hơn 5.600 con lợn mắc bệnh và đã bị tiêu hủy. Cao Bằng cũng không kém cạnh với 64 ổ dịch, trong đó 43 ổ chưa qua 21 ngày và hơn 7.700 con lợn mắc bệnh.

Vận chuyển lợn bị bệnh tả lợn châu Phi đi tiêu thụ đã bị bắt giữ tại Phú Thọ vào ngày 9/7, cho thấy tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp.

Ông Phan Quang Minh, Cục phó Cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết dịch tả lợn châu Phi đang có xu hướng gia tăng, chủ yếu là tái phát từ các ổ dịch cũ với quy mô nhỏ, trung bình từ 50-60 con. Nguyên nhân chính là do virus có sức đề kháng cao, xuất hiện các chủng mới khó tiêu diệt và có khả năng tồn tại lâu trong môi trường. Việc chăn nuôi nhỏ lẻ và trong khu dân cư vẫn chiếm tỷ lệ lớn, dẫn đến việc không đảm bảo các biện pháp an toàn sinh học.

“Một số địa phương phát hiện ổ dịch không kịp thời, có hiện tượng giấu dịch, chỉ vào cuộc khi dịch đã lan rộng. Việc giết mổ nhỏ lẻ vẫn diễn ra nhiều, trong khi địa phương chưa kiểm soát chặt chẽ”, Cục Chăn nuôi và Thú y nhận định. Giải pháp hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vaccine, nhưng hiện tại chỉ mới được áp dụng cho lợn thịt và chưa được người chăn nuôi sử dụng phổ biến, dẫn đến chưa đủ mức độ miễn dịch trong quần thể.

Cục Chăn nuôi và Thú y cũng cho biết hành vi giấu dịch đang diễn ra dưới nhiều hình thức như bán lợn bệnh, giết mổ trái phép, tiêu thụ nội bộ, báo cáo sai sự thật hoặc không báo cáo, và vứt xác lợn ra môi trường. “Điều này khiến virus dịch tả lợn châu Phi vốn có sức đề kháng cao và tồn tại lâu trong môi trường có điều kiện lan rộng”, ông Minh nhấn mạnh.

Việc tiêm vaccine chưa được phổ biến dẫn đến tình trạng miễn dịch quần thể chưa đủ. Điều này đang gây ra nhiều lo ngại cho người chăn nuôi và các cơ quan chức năng.

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y cũng chỉ ra rằng việc tiêu hủy lợn bệnh hiện đang gặp nhiều bất cập. Theo quy định, chỉ những con đã chết, có triệu chứng rõ ràng hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính mới được tiêu hủy. Điều này dẫn đến việc xử lý kéo dài vài ngày, trong thời gian đó không ít hộ đã lặng lẽ bán lợn ốm hoặc vứt xác ra môi trường.

Trước tình hình này, Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến đã yêu cầu triển khai đồng bộ việc tiêm vaccine cho lợn ở những vùng có nguy cơ cao như miền núi phía Bắc và miền Trung, đồng thời theo dõi sát sao diễn biến dịch để có biện pháp ứng phó kịp thời. “Cần tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt tại các điểm nóng về dịch bệnh và hỗ trợ đầy đủ cho người chăn nuôi khi tiêu hủy lợn bệnh để khuyến khích họ chủ động báo cáo”, ông yêu cầu.

Về lâu dài, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đề nghị cần đảm bảo hệ thống thú y cơ sở hoạt động thống nhất và có đủ nhân lực. Kiểm soát giết mổ, vận chuyển và kinh doanh thịt lợn cần được siết chặt, đặc biệt tại các điểm cung cấp thực phẩm lớn.

Dịch tả lợn châu Phi có nguồn gốc từ châu Phi, lây lan nhanh chóng và tỷ lệ chết gần như 100% đối với lợn nhiễm bệnh. Virus gây bệnh có trong máu, cơ quan và dịch bài tiết từ lợn nhiễm, có sức đề kháng cao và chỉ chết ở nhiệt độ 70 độ C. Bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp và tiêu hóa, thông qua việc tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật nhiễm virus. Mặc dù bệnh không lây sang người, nhưng con người lại là tác nhân phát tán bệnh.

Gia Chính