Hà Nội – Một sự việc gây chấn động đã xảy ra khi ông Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, mở túi quà sinh nhật và phát hiện bên trong có 500 triệu đồng. Ông đã rất bất ngờ và ngay lập tức cố gắng liên lạc với người tặng quà, là Chủ tịch Công ty Thái Dương, nhưng không thể kết nối.
Hiện tại, vụ án đang được Tòa án Nhân dân Hà Nội thụ lý, trong đó cựu Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Linh Ngọc, 67 tuổi, cùng với 6 cựu cán bộ khác trong ngành, đang bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Vụ án có tổng cộng 27 bị cáo, trong đó ông Ngọc, ông Thuấn và 10 người khác được tại ngoại.
Cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc đã xuất hiện tại phiên tòa. Ảnh: Phạm Dự
Ông Ngọc bị cáo buộc đã cấp phép cho Công ty Thái Dương của ông Đoàn Văn Huấn, mặc dù biết rằng công ty này chưa đủ điều kiện. Hậu quả là ông Huấn và các đồng phạm đã bán số đất hiếm trị giá hơn 736 tỷ đồng và xả thải trái phép hơn 350.000 tấn chất thải ra môi trường.
Tại phiên tòa diễn ra vào ngày 12/5, cựu Thứ trưởng Ngọc tỏ ra hồi hộp, nói nhanh và thường xuyên vấp váp trong lời nói, khiến chủ tọa phải nhiều lần nhắc nhở để trở lại vấn đề chính.
Ngay từ đầu, ông Ngọc đã khẳng định rằng: “Nếu Công ty Thái Dương thực hiện đầy đủ các điều khoản trong giấy phép, sẽ không xảy ra sai phạm đáng tiếc như vậy”. Ông đã nhắc lại câu chuyện về Công ty Thái Dương từ năm 2011, khi doanh nghiệp này lần đầu tiên nộp hồ sơ xin cấp phép khai thác đất hiếm tại mỏ Yên Phú, huyện Văn Yên và đã được ông đánh giá là “đủ điều kiện”.
Tuy nhiên, vào ngày 1/7/2011, Luật Khoáng sản 2010 chính thức có hiệu lực, dẫn đến việc tạm dừng cấp phép khai thác khoáng sản trên toàn quốc cho đến khi có chỉ đạo mới.
Đầu năm 2012, Nghị Quyết 02 và Chỉ thị 02 được ban hành, nhấn mạnh rằng việc khai thác khoáng sản phải gắn liền với chế biến sâu, không được xuất khẩu khoáng sản thô.
Ông Ngọc cho biết, vào cuối năm 2012, khi Công ty Thái Dương xin cấp phép lại để khai thác đất hiếm, Chính phủ đã yêu cầu phải có đề án cho nhà máy chế biến sâu, bao gồm Nhà máy thủy luyện – chế biến ôxít đất hiếm tại Yên Bái và Nhà máy chiết tách – chế biến ôxít đất hiếm tại khu công nghiệp Đình Vũ, Hải Phòng.
Cáo trạng cho biết hồ sơ của Công ty Thái Dương khi nộp cho Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ có giấy chứng nhận đầu tư do tỉnh Yên Bái cấp năm 2011, đã hết hạn; không có giấy chứng nhận đầu tư cho hai dự án nhà máy ở Yên Bái và Hải Phòng.
Tại phiên tòa, Chủ tịch Công ty Thái Dương đã khóc nức nở khi khai rằng nhà máy ở Hải Phòng vẫn còn dang dở thì bị bắt. Điều này có nghĩa là nhà máy chưa hoàn thành, giấy phép cũng đã hết hạn, nhưng khi được trình, ông Ngọc vẫn ký duyệt và cấp giấy phép.
Chủ tọa Trần Nam Hà đã hỏi ông Ngọc: “Khi ký giấy phép này, có ai từ cấp trên hay cấp dưới tác động đến bị cáo không?” Ông Ngọc khẳng định rằng “không”, ngay cả Chủ tịch Huấn, ông cũng không quen biết.
Chủ tọa tiếp tục truy hỏi: “Khi cấp dưới trình, có ai nói cho bị cáo biết hồ sơ của Thái Dương còn thiếu gì không?” Ông Ngọc trả lời rằng theo quy trình, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản sẽ chuyển hồ sơ qua văn thư và chuyển đến phòng ông, không có cán bộ nào trực tiếp báo cáo. Ông chỉ nghiên cứu và nếu có vấn đề sẽ trả lại.
Cựu Thứ trưởng thừa nhận rằng khi bị điều tra, ông mới biết giấy phép của Công ty Thái Dương đã hết hạn từ năm 2011. “Đó là sai lầm của tôi, tôi cảm thấy rất đau xót”, ông Ngọc nói.
Ông cũng cho biết rằng khi ký giấy phép khai thác, “có thể Luật Khoáng sản thời điểm đó chưa hoàn toàn phù hợp nhưng rất hợp với xu hướng và quan điểm chỉ đạo: khai thác gắn liền với sản xuất, không xuất khẩu khoáng sản thô”.
Ông Ngọc nhấn mạnh rằng vào năm 2011, Trung Quốc là nước có mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới nhưng đã dừng xuất khẩu cho Nhật Bản. Do đó, Việt Nam và Nhật Bản đã có chương trình hợp tác thăm dò, khai thác, chế biến, chuyển giao công nghệ và đầu tư vốn.
Chính phủ đã định hướng rằng mỏ đất hiếm Yên Phú khi khai thác phải chế biến, không được bán thô. Công ty Thái Dương cần hợp tác với một doanh nghiệp Nhật Bản để họ hỗ trợ chế biến, tiêu thụ sản phẩm và thu xếp vốn cho dự án.
Tất cả đã sẵn sàng: dự án được Bộ Công Thương thẩm định, Thủ tướng chấp thuận và có công văn đề nghị Bộ Công Thương và tỉnh Yên Bái phối hợp theo dõi triển khai dự án này.
Tuy nhiên, theo ông Ngọc, điều quan trọng là “các hợp tác này chỉ được triển khai khi công ty được cấp phép khai thác mỏ Yên Phú”. Ông đã phê duyệt giấy phép vì nhận thấy Việt Nam “đang rất cần công nghệ tốt của Nhật Bản”.
Ông Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Địa chất và Khoáng sản, đã nhận 500 triệu đồng trong túi quà sinh nhật từ Chủ tịch Công ty Thái Dương nhưng không thể liên lạc để trả lại. Ông đã nộp lại số tiền này ngay khi làm việc với cơ quan điều tra. Ảnh: Phạm Dự
Không thể hoàn trả 500 triệu đồng trong quà sinh nhật
Hồ sơ mà ông Ngọc ký, theo cáo buộc, được trình lên từ Tổng cục Địa chất và Khoáng sản thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Ông Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng, cùng hai cấp dưới bị cáo buộc đã biết hồ sơ thiếu các tài liệu nhưng vẫn nhận xét là “đủ điều kiện” để trình lên Thứ trưởng Ngọc.
Tại tòa, cựu Tổng cục trưởng Thuấn cho biết, lẽ ra hồ sơ phải được thẩm định lại, xem xét lại tất cả nhưng “lúc đó anh em trình lên, thấy đầy đủ theo quy định nên bị cáo không kiểm tra mà ký tờ trình luôn”.
Ông cho biết lý do đầu tiên cho sự sơ suất này là hy vọng doanh nghiệp Nhật Bản với công nghệ tiên tiến sẽ sớm vào Việt Nam, nên ông đã chủ quan và không xem kỹ hồ sơ đã duyệt.
Lý do thứ hai là do ông đã dồn tâm huyết vào việc xây dựng và đề xuất một dự thảo nên đã chểnh mảng trong chuyên môn.
Ông khẳng định luôn làm theo nguyên tắc và không quen biết hay nhận tác động từ Chủ tịch Huấn, nhưng sau đó ông cũng thừa nhận rằng vào dịp sinh nhật năm 2013, ông Huấn đã đến chúc mừng.
“Ông Huấn chúc mừng bằng một bó hoa và một túi hoa quả”, cựu Tổng cục trưởng nói. Khi về, ông mở túi hoa quả ra và thấy bên trong có 500 triệu đồng. “Tôi giật mình, gọi lại cho ông Huấn nhưng không thể liên lạc”, cựu Tổng cục trưởng khai và cho biết khi làm việc với cơ quan điều tra, ông đã “khai ngay” và nộp lại toàn bộ số tiền.
Bị cáo Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Khoáng sản, Bộ Tài Nguyên và Môi trường. Ảnh: Phạm Dự
Người trình hồ sơ này lên cho ông Thuấn là bị cáo Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Khoáng sản, cũng bị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Ông Khoa khai rằng hồ sơ của Công ty Thái Dương thuộc rất nhiều hồ sơ tồn đọng được giao giải quyết khi ông lên làm vụ trưởng, và bản thân ông không theo dõi từ đầu. Hồ sơ được bị cáo Lê Duy Phương – chuyên viên “rất giàu kinh nghiệm” trình lên và nói đã đủ điều kiện.
Tuy nhiên, khi xem xét, ông Khoa nhận thấy có vấn đề nhưng “không phải người theo dõi từ đầu nên không đủ tự tin để chỉ ra các thiếu sót đó” và đã ký ngay.
“Không đủ tự tin sao còn ký?”, chủ tọa Trần Nam Hà lập tức ngắt lời. Ông Khoa đáp: “Đó là điều mà bị cáo rất dằn vặt, đau xót”. Cựu Vụ trưởng giải thích rằng hồ sơ đã tồn đọng quá lâu, nếu giờ yêu cầu doanh nghiệp làm lại sẽ rất mất thời gian và “sợ mang tiếng nhũng nhiễu”.
Trong khi đó, chuyên viên Phương cho biết hồ sơ xin cấp phép của Công ty Thái Dương trước đó do một chuyên viên khác thẩm định. Sau khi Bộ tạm dừng cấp phép để chờ Luật Khoáng sản mới có hiệu lực, chuyên viên này đã chuyển công tác. Ông Phương được lãnh đạo phân công thay thế và chỉ tiếp cận hồ sơ vào cuối năm 2012.
Trong quá trình xem xét hồ sơ, ông Phương nhận thấy có thiếu sót và chỉ báo cáo miệng với ông Khoa, nhưng vẫn trình ý kiến hồ sơ đủ điều kiện để cấp trên ký. Tại phiên tòa, ông đã nhận lỗi: “Cái này tôi sai”.
Viện Kiểm sát xác định, trong quá trình điều tra và truy tố, cựu Thứ trưởng Ngọc đã nộp 100 triệu đồng, ông Thuấn 600 triệu đồng, ông Khoa 230 triệu đồng và ông Phương 15 triệu đồng để khắc phục hậu quả.
Phiên tòa sẽ tiếp tục phần xét hỏi trong những ngày tới.
Thanh Lam
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!
