Chủ tịch Quốc hội: ‘Khó khăn trong việc lựa chọn cán bộ sau sáp nhập’

Trong bối cảnh hiện nay, việc sáp nhập các đơn vị hành chính đang trở thành một chủ đề nóng hổi trong các cuộc thảo luận chính trị. Chủ tịch Quốc hội đã chỉ ra rằng, mặc dù việc sáp nhập có thể thực hiện dễ dàng, nhưng thách thức lớn nhất lại nằm ở việc tổ chức lại bộ máy và lựa chọn cán bộ phù hợp cho các vị trí lãnh đạo mới.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh rằng, việc xác định ai sẽ đảm nhận các chức vụ như Bí thư, Phó bí thư hay Chủ tịch UBND, HĐND cấp xã không phải là điều đơn giản. Không phải cán bộ nào cũng có đủ năng lực để đảm nhận nhiệm vụ mới sau khi các đơn vị hành chính được sáp nhập.

Ông cũng cho biết, trong trường hợp sáp nhập ba tỉnh, các sở như Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hay Tài nguyên Môi trường sẽ có nhiều giám đốc, nhưng chỉ một người sẽ được chọn để lãnh đạo. Mặc dù các phó giám đốc có thể giữ nguyên vị trí trong 5 năm, nhưng đội ngũ cấp dưới sẽ cần được điều động để đáp ứng yêu cầu công việc tại cơ sở xã.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc sắp xếp và bố trí cán bộ sau sáp nhập là một nhiệm vụ phức tạp, vì vậy, Bộ Chính trị thường xuyên tổ chức các cuộc họp với các địa phương để tìm cách tháo gỡ những khó khăn trong quá trình này.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc tinh gọn bộ máy không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo ra nguồn lực cho sự phát triển của đất nước. Nhờ vào những kết quả ban đầu của chủ trương này, Bộ Chính trị đã quyết định miễn học phí cho học sinh từ mầm non đến phổ thông, với tổng kinh phí lên tới 30.000 tỷ đồng. Đồng thời, Tổng Bí thư cũng đã chỉ đạo nghiên cứu chính sách khám sức khỏe định kỳ cho người dân, dự kiến cần khoảng 25.000 tỷ đồng.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, chỉ khi bộ máy được tinh gọn thì mới có thể đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Ông dẫn chứng rằng có những quốc gia có thu nhập thấp hơn Việt Nam nhưng vẫn đảm bảo được học phí, viện phí và nhà ở cho người dân.

Chủ tịch Quốc hội đã có những phát biểu quan trọng tại phiên thảo luận tổ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức lại bộ máy hành chính.

Cần hình thành cụm đô thị khi bỏ mô hình thành phố thuộc tỉnh

Tại tổ TP HCM, một số ý kiến đã đề xuất cần xác định rõ khái niệm “đô thị” trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp và xây dựng cơ chế liên kết giữa các phường thành cụm đô thị.

Theo các chuyên gia, nhiều đô thị ở Việt Nam như thị xã hay thành phố thuộc tỉnh đã có quá trình hình thành và phát triển lâu dài từ nông thôn lên thị trấn, thị xã rồi thành phố. Đây là mô hình phổ biến trên thế giới và đã góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội tại địa phương.

Tuy nhiên, với đề xuất tổ chức chính quyền địa phương hai cấp mới, cấp huyện sẽ bị xóa bỏ, điều này đồng nghĩa với việc các thị xã, thành phố thuộc tỉnh sẽ không còn tồn tại. Khi đó, cả nước chỉ còn lại 6 đô thị lớn trực thuộc Trung ương.

Vấn đề đặt ra là các yếu tố đô thị còn lại trong lòng các tỉnh sẽ được hiểu như thế nào? Nếu chỉ xem đó là các phường riêng lẻ thì sẽ không hợp lý. Các đô thị như Vinh, Thủ Đức, Cần Thơ dù chia thành nhiều phường vẫn là một thể thống nhất, có liên kết về phát triển kinh tế, hạ tầng, văn hóa và dịch vụ.

Vì vậy, khi không còn mô hình thành phố thuộc tỉnh, cần có cơ chế để liên kết các phường lại thành cụm đô thị thống nhất, đảm bảo phát triển đồng bộ và có sức lan tỏa về kinh tế, xã hội.

Dự thảo luật quy định rằng khi một vấn đề liên quan đến hai phường thì cấp tỉnh sẽ chỉ đạo. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng quy định này chưa đủ. Nếu không có cơ chế quản lý thống nhất, việc điều phối sẽ gặp nhiều khó khăn.

Các chuyên gia đề xuất xây dựng cụm đô thị như một “quả đấm kinh tế” tương tự như vai trò của các thành phố thuộc tỉnh trước đây, nhằm tạo động lực phát triển cho toàn tỉnh.

Các đại biểu tại tổ cũng đã có những đề xuất quan trọng nhằm mở rộng thẩm quyền cho Ủy ban nhân dân tại các đô thị đặc biệt như Hà Nội và TP HCM, cũng như trao quyền chủ động cho cấp tỉnh trong việc tổ chức lại cơ quan chuyên môn.

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ quy định về “trường hợp cần thiết” khi Ủy ban nhân dân hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo công việc ở cấp xã, nhằm tránh lạm quyền trong bối cảnh đang đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Cuối cùng, cần tính toán lại số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã theo dân số, để đảm bảo công bằng giữa các đơn vị hành chính sau sắp xếp.

Vũ Tuân