Ô nhiễm môi trường đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững. Nhằm đối phó với tình trạng này, Chính phủ đã ban hành một chỉ thị quan trọng, yêu cầu các địa phương và bộ ngành thực hiện các biện pháp cụ thể từ năm 2025.
Chỉ thị được ban hành vào giữa tháng 7 đã chỉ ra rằng nhiều khu vực đang phải đối mặt với ô nhiễm nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn và ô nhiễm nguồn nước ở những khu vực đông dân cư. Tại Hà Nội, chỉ số ô nhiễm không khí đã đạt mức cao, trong khi chất lượng nước sông nội đô liên tục vượt ngưỡng cho phép trong nhiều năm.
Nguyên nhân chính của tình trạng này là do sự thiếu sót trong việc đánh giá thực trạng môi trường, cùng với việc quản lý còn lỏng lẻo và thiếu quyết liệt. Hệ thống pháp luật và cơ sở hạ tầng hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, dẫn đến việc xử lý vi phạm chưa đủ mạnh mẽ.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã đề ra một loạt giải pháp cụ thể cho từng lĩnh vực và cấp chính quyền, kết hợp với thời gian thực hiện và cơ chế kiểm soát trách nhiệm. Các giải pháp này bao gồm việc hoàn thiện thể chế, tăng cường thực thi pháp luật, ứng dụng công nghệ giám sát, và xử lý nghiêm các vi phạm, đồng thời huy động nguồn lực tài chính cho việc phục hồi môi trường và phát triển giao thông sạch.
Đường phố Hà Nội tắc nghẽn, năm 2023. Ảnh: Ngọc Thành
Kiểm soát phương tiện cá nhân và phát triển giao thông xanh
Chỉ thị nhấn mạnh việc kiểm soát sự gia tăng phương tiện cá nhân tại các đô thị lớn, đồng thời khuyến khích phát triển giao thông công cộng và các phương tiện thân thiện với môi trường. Bộ Xây dựng sẽ có trách nhiệm hoàn thiện lộ trình phát triển hệ thống giao thông công cộng từ năm 2025, kết hợp với việc kiểm soát khí thải từ xe cơ giới.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu và bổ sung quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải từ phương tiện giao thông, đồng thời xem xét các chính sách ưu đãi để khuyến khích người dân và doanh nghiệp đầu tư vào giao thông xanh. Các cơ quan chức năng cũng sẽ phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về xử lý vi phạm hành chính, tích hợp với dữ liệu dân cư và các hệ thống chuyên ngành.
Đồng thời, các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường sẽ được rà soát và sửa đổi nhằm tăng cường chế tài, khắc phục các khoảng trống pháp lý và nâng cao hiệu lực thực thi. Đây là bước chuẩn bị cần thiết để thiết lập vùng phát thải thấp, hạn chế và loại bỏ các phương tiện gây ô nhiễm khỏi không gian đô thị.
Cấm xe máy xăng trong khu vực trung tâm Hà Nội từ tháng 7/2026
Hà Nội sẽ phải thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm giảm phát thải từ giao thông và xử lý ô nhiễm môi trường đô thị, với lộ trình cụ thể đến năm 2030. Thành phố sẽ lập và công bố Đề án vùng phát thải thấp trong quý III/2025, đồng thời huy động ngân sách và nguồn lực xã hội để phát triển hệ thống giao thông công cộng.
Trước ngày 30/9/2025, Hà Nội sẽ ban hành cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp phương tiện sử dụng năng lượng sạch, cũng như khuyến khích người dân chuyển đổi từ phương tiện chạy xăng dầu sang phương tiện xanh hoặc sử dụng giao thông công cộng.
Thành phố cũng sẽ điều chỉnh tăng lệ phí trước bạ, đăng ký và cấp biển số cho các phương tiện chạy xăng dầu tại khu vực trung tâm. Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ đảm bảo không còn xe mô tô, xe gắn máy chạy xăng dầu lưu thông trong khu vực trung tâm. Đến năm 2030, phạm vi hạn chế sẽ được mở rộng đến các vành đai tiếp theo.
Trong lĩnh vực môi trường nước, Hà Nội sẽ xây dựng đề án thu gom và xử lý nước thải, đảm bảo xử lý tại nguồn. Các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm sẽ phải di dời khỏi nội thành trước năm 2028, và hệ thống thoát nước sẽ được tách riêng giữa nước mưa và nước thải.
Từ quý IV/2025, thành phố cũng sẽ thí điểm cấm sử dụng đồ nhựa dùng một lần trong các nhà hàng, khách sạn và quán ăn trong khu vực trung tâm, tiến tới mở rộng trên toàn thành phố.
Nâng cao hiệu quả thực thi chính sách môi trường
Để khắc phục những bất cập trong bảo vệ môi trường, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao hiệu lực thực thi. Các chiến lược và đề án về môi trường cần tuân thủ nguyên tắc “6 rõ” để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong thực hiện.
Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ chủ trì việc rà soát và kiểm điểm tiến độ thực hiện các nhiệm vụ môi trường, đặc biệt là các nhiệm vụ xử lý ô nhiễm. Bộ cũng sẽ đề xuất các giải pháp để xử lý các nhiệm vụ chậm tiến độ hoặc chưa triển khai.
Các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường sẽ được sửa đổi theo hướng tăng mức phạt và mở rộng thẩm quyền xử phạt. Công an sẽ là lực lượng chủ yếu trong việc xử lý các hành vi vi phạm về môi trường.
Các cơ quan chức năng sẽ hoàn thiện cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia và tích hợp vào hệ thống dữ liệu quốc gia, đồng thời hoàn thiện hệ thống quan trắc tự động tại các khu vực phát thải lớn.
Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải ô nhiễm, năm 2024. Ảnh: Gia Chính
Xử lý triệt để vi phạm
Chính phủ yêu cầu Bộ Công an tăng cường nắm bắt tình hình và kiểm tra các cơ sở gây ô nhiễm. Bộ có trách nhiệm xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về môi trường. Trong quá trình điều tra, cần mở rộng xác minh các hành vi thiếu trách nhiệm và tham nhũng.
Bộ cũng sẽ đôn đốc xử lý dứt điểm tình trạng ô nhiễm tại các đô thị lớn và khu vực đông dân cư. Công an cấp xã sẽ thực hiện nhiệm vụ điều tra và xử phạt hành chính về môi trường.
Đồng thời, Bộ sẽ ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin về tội phạm môi trường, cũng như khai thác hệ thống camera giám sát để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm.
Thanh tra các dự án môi trường chậm tiến độ
Để giải quyết tình trạng chậm triển khai các dự án môi trường, Chính phủ đã giao Thanh tra Chính phủ xây dựng kế hoạch thanh tra chuyên đề từ quý III/2025, tập trung vào các địa bàn ô nhiễm nghiêm trọng. Cơ quan chức năng sẽ kiến nghị xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu có dấu hiệu buông lỏng quản lý.
Thông tin về các cơ sở sản xuất phải lắp đặt thiết bị quan trắc môi trường sẽ được công khai, và danh sách các cơ sở thực hiện hoặc không thực hiện nghĩa vụ này sẽ được cập nhật thường xuyên.
Từ quý III/2025, hệ thống giám sát tài nguyên nước tự động sẽ được triển khai tại các địa phương, công khai chỉ số trên cổng thông tin của các cơ quan chức năng. Các hệ thống này sẽ hoàn thiện trong năm 2026.
Chính phủ cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn các tổ chức tín dụng đưa tiêu chí chấp hành pháp luật về môi trường vào hệ thống xếp hạng tín dụng khách hàng, nhằm khuyến khích doanh nghiệp thực hiện nghiêm quy định về môi trường.
Các địa phương sẽ xem xét và xử lý trách nhiệm cá nhân nếu để xảy ra ô nhiễm nghiêm trọng mà không có biện pháp ngăn chặn. Các bộ, ngành cũng sẽ nghiên cứu điều chỉnh tăng phí bảo vệ môi trường đối với nước thải và giá dịch vụ xử lý nước thải.
Trong năm 2025, các địa phương cần xác định vùng phát thải thấp và xây dựng lộ trình áp dụng, đồng thời đầu tư hệ thống quan trắc không khí tự động tại các đô thị lớn. Việc tuân thủ quy định môi trường trong thi công xây dựng và vận chuyển vật liệu cũng sẽ được siết chặt.
Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương cụ thể hóa nội dung chỉ đạo thành kế hoạch và đề án để triển khai thực tế, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong công tác bảo vệ môi trường.
Vũ Tuân
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!
