Hơn 100 tác giả phản đối Meta vì vi phạm bản quyền sách

Ngày 3 tháng 4 vừa qua, khoảng 100 tác giả đã tập trung bên ngoài trụ sở của Meta tại London để bày tỏ sự phản đối đối với việc công ty này sử dụng kho sách lậu trực tuyến nhằm huấn luyện trí tuệ nhân tạo. Cuộc biểu tình này không chỉ là một hành động phản kháng mà còn là tiếng nói của những người sáng tạo đang lo lắng về quyền lợi của mình trong thời đại công nghệ số.

Meta bị cáo buộc vi phạm bản quyền

Trong cuộc biểu tình, nhiều tác giả đã hô vang khẩu hiệu “Meta là kẻ trộm sách” và giơ cao các biểu ngữ chỉ trích Mark Zuckerberg, người sáng lập Meta, yêu cầu công ty này phải tôn trọng tác phẩm của họ và trả tiền bản quyền. Một số biểu ngữ còn thể hiện sự châm biếm như “Nếu viết cả biểu ngữ, có khi cũng bị ăn cắp” và “Lấy sách của tôi phải trả tiền cho tôi”.

Cuộc biểu tình này được tổ chức bởi Hội Tác giả Anh (SoA) và xuất phát từ vụ kiện mà Meta đang phải đối mặt từ ba tác giả Mỹ. Họ cáo buộc công ty này đã sử dụng LibGen, một trong những thư viện sách lậu lớn nhất thế giới, để đào tạo mô hình AI Llama 3. Điều này đã khiến nhiều tác giả Anh lo lắng khi phát hiện tác phẩm của họ xuất hiện trên LibGen, như đã được đề cập trong một bài báo của The Atlantic.

Những tiếng nói từ giới văn học

Trong số những người tham gia biểu tình, nhà văn AJ West đã chia sẻ cảm xúc của mình khi thấy sách của mình bị lạm dụng trên LibGen. Anh cho biết: “Thật đáng ghét khi những gì tôi đã dày công sáng tạo lại bị sử dụng để làm lợi cho các tỷ phú công nghệ. Họ đã ăn cắp những tác phẩm của tôi và đưa vào một cỗ máy có thể hủy hoại công việc của tôi”.

AJ West cũng đã cố gắng đưa thư kiến nghị từ SoA đến quầy lễ tân của Meta nhưng không thành công do cửa trụ sở bị khóa. Anh bày tỏ sự thất vọng khi một công ty lớn lại sợ hãi trước một tờ giấy có 500 từ, trong khi họ đã ăn cắp hàng tỷ chữ từ các tác phẩm khác.

Cuộc chiến vì bản quyền trong thời đại AI

Biên kịch Gail Renard cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành công nghiệp sáng tác tại Anh, cho biết nó mang lại 125 tỷ bảng mỗi năm. Bà cảnh báo rằng nếu các công ty công nghệ tiếp tục xâm phạm bản quyền, ngành này sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.

Cuộc biểu tình này không chỉ là một sự kiện đơn lẻ mà còn phản ánh sự tức giận của giới tác giả đối với các công ty công nghệ đang sử dụng tác phẩm có bản quyền để đào tạo mô hình AI. Mặc dù các tập đoàn công nghệ cho rằng họ đang thực hiện đúng luật “fair use”, nhưng quan điểm này đang bị nhiều tòa án tại Mỹ và các quốc gia khác phản bác.

Những ý kiến trái chiều về AI trong sáng tác

Trong những năm gần đây, vấn đề AI can thiệp vào ngành sáng tác đã trở thành một chủ đề nóng, với nhiều tác giả lo ngại rằng máy móc chỉ biết sao chép và không thể tạo ra những tác phẩm thực sự sáng tạo. Tuy nhiên, cũng có những ý kiến lạc quan về tương lai của nghề viết trong thời đại AI. Ví dụ, Sam Altman, CEO của OpenAI, đã gây chú ý khi công bố một truyện ngắn do AI viết, nhận được nhiều phản hồi tích cực từ giới văn học.

Ở Nhật Bản, một tạp chí đã xuất bản tác phẩm do ChatGPT viết 95%, cho thấy rằng sự kết hợp giữa con người và AI có thể mang lại những trải nghiệm sáng tạo mới mẻ. Điều này cho thấy rằng, mặc dù có nhiều lo ngại, nhưng AI cũng có thể mở ra những cơ hội mới cho ngành sáng tác.

Phương Thảo (theo AFP, Guardian)