Số 0, một con số tưởng chừng đơn giản nhưng lại mang trong mình nhiều bí ẩn và thách thức cho nhân loại. Nó không chỉ là một phần của toán học mà còn là một khái niệm sâu sắc liên quan đến sự tồn tại và hư vô. Theo Giáo sư Charles Seife, trong tác phẩm nổi tiếng của ông, số 0 đã đặt ra nhiều câu hỏi lớn cho cả khoa học và tôn giáo.
Tác phẩm mang tên Số 0: Tiểu sử một phát kiến nguy hiểm (tiếng Anh: Zero: The Biography of a Dangerous Idea) được xuất bản lần đầu vào năm 2000 và đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của độc giả. Với 264 trang, cuốn sách này không chỉ đơn thuần là một nghiên cứu về số không mà còn là một hành trình khám phá lịch sử và ý nghĩa của nó trong các nền văn minh khác nhau. Tác phẩm đã được dịch sang tiếng Việt và ra mắt độc giả vào tháng 3 vừa qua.
Bìa sách Số 0: Tiểu sử một phát kiến nguy hiểm do NXB Dân trí phát hành. Ảnh: Omega+
Cuốn sách được chia thành 10 chương, đánh số từ 0 đến ∞ (vô cực), thể hiện sự liên kết giữa số không và khái niệm vô hạn. Theo tác giả, số 0 không chỉ là một con số mà còn là một khái niệm quyền lực, thách thức những hiểu biết của con người về vũ trụ và sự tồn tại. Số không đã xuất hiện từ những ngày đầu của toán học, trước cả khi nền văn minh đầu tiên ra đời, và dần trở thành một công cụ không thể thiếu trong việc khám phá các hiện tượng tự nhiên.
Dù ngày nay, số 0 đã trở nên quen thuộc với chúng ta, nhưng nhiều nền văn minh cổ đại lại không hề biết đến sự tồn tại của nó. Theo giáo sư Seife, các nguyên tắc đếm đã phát triển từ rất lâu trước khi con người biết đến chữ viết. Người xưa không cảm thấy cần thiết phải có một biểu tượng cho sự thiếu vắng, và số không thậm chí không xuất hiện trong các hệ thống toán học của Ai Cập hay Hy Lạp cổ đại. Ở một số nền văn hóa, số không còn bị coi là một khái niệm đáng sợ, tạo ra sự đối lập giữa đức tin và lý trí.
Cuối cùng, người Babylon đã phát hiện ra số không từ nhiều thế kỷ trước khi Chúa Jesus ra đời. Họ coi số không không chỉ là biểu tượng của sự trống rỗng mà còn là một khái niệm toán học đầy nguy hiểm, có khả năng phá vỡ các quy tắc logic. Từ đó, số không đã lan rộng ra khắp các nền văn hóa, được tôn vinh ở phương Đông nhưng lại bị phương Tây xem nhẹ. Nó đã kích thích sự tò mò của nhiều nhà triết học và nhà khoa học nổi tiếng như Pythagoras, Aristotle, Newton và Heisenberg. Tác giả không chỉ trình bày các kiến thức hàn lâm mà còn lồng ghép những câu chuyện thú vị về những nhân vật đã góp phần làm nên lịch sử của số không.
Chân dung tác giả Charles Seife. Ảnh: Sigrid Estrada
Trong phần giới thiệu bản dịch tiếng Việt, ông Lê Minh Hà từ Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán Việt Nam đã nhận xét rằng cuốn sách này chứa đựng nhiều thông tin thú vị. Tác giả đã đưa ra những luận điểm dựa trên quan điểm triết học và tôn giáo để giải thích vì sao số 0 không có chỗ đứng trong nền văn minh phương Tây cổ đại nhưng lại phát triển mạnh mẽ ở phương Đông. Cuốn sách không chỉ thu hút người đọc bằng những giai thoại hấp dẫn mà còn khắc họa cuộc đời và sự nghiệp của những con người đã tạo nên những bước đột phá trong khoa học, vượt qua những rào cản do sự thiếu vắng hoặc sự hiện diện của số 0.
Charles Seife, sinh năm 1972, hiện là giáo sư khoa Báo chí và giám đốc Học viện Báo chí Arthur L. Carter tại Đại học New York. Ông đã viết nhiều bài báo khoa học cho các tạp chí danh tiếng và là tác giả của nhiều cuốn sách nổi bật khác, trong đó có Sun in a Bottle: The Strange History of Fusion and the Science of Wishful Thinking, tác phẩm đã đoạt giải thưởng Davis Prize vào năm 2009.
Phương Thảo
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!
