Nguyên nhân Trung Quốc xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới tại Tây Tạng

Tây Tạng, với những thung lũng dốc và dòng sông Nhã Lỗ Tạng Bố hùng vĩ, đang trở thành tâm điểm chú ý khi Trung Quốc quyết định xây dựng đập thủy điện lớn nhất thế giới tại đây. Dự án này không chỉ mang lại tiềm năng năng lượng khổng lồ mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về tác động đến môi trường và cộng đồng dân cư xung quanh.

Đập thủy điện này sẽ tận dụng sức mạnh của dòng sông Nhã Lỗ Tạng Bố, một trong những con sông lớn nhất tại Tây Tạng. Ảnh: China News

Vào ngày 19/7, Thủ tướng Trung Quốc đã tham dự lễ khởi công cho dự án đập thủy điện lớn nhất thế giới trên sông Nhã Lỗ Tạng Bố, một công trình nằm ở Lâm Chi, Tây Tạng. Dự án này không chỉ thu hút sự quan tâm của giới truyền thông mà còn gây lo ngại cho hàng triệu người dân ở Ấn Độ và Bangladesh sống ở hạ lưu sông, cũng như cộng đồng Tây Tạng địa phương.

Theo thông tin từ các nguồn tin tức, dự án này có tổng vốn đầu tư lên tới 167,1 tỷ USD, với cam kết bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Được gọi là Nhà máy thủy điện Motuo, dự án bao gồm 5 trạm thủy điện, dự kiến sản xuất khoảng 300 triệu megawatt giờ (MWh) điện mỗi năm. Khi hoàn thành, đập này sẽ vượt qua đập Tam Hiệp trên sông Dương Tử, hiện đang giữ kỷ lục về công suất lắp đặt lớn nhất thế giới.

Chính quyền Trung Quốc đã nhận ra tiềm năng to lớn của khu vực Tây Tạng trong việc phát triển năng lượng thủy điện. Công trình này sẽ được xây dựng trong một hẻm núi khổng lồ, nơi sông Nhã Lỗ Tạng Bố tạo ra khúc cua chữ U quanh núi Namcha Barwa, với độ sâu và chiều dài được cho là lớn nhất thế giới. Đặc biệt, trong quá trình tạo ra khúc cua này, độ cao của dòng sông đã giảm hàng trăm mét, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng đập.

Để thực hiện dự án, các nhà chức trách dự định khoan nhiều đường hầm dài 20 km xuyên qua núi Namcha Barwa, nhằm chuyển hướng một phần dòng sông. Các kỹ sư sẽ thực hiện công việc chuyển dòng nước qua các đường hầm để xây dựng 5 trạm thủy điện, từ đó cung cấp điện cho cả Tây Tạng và nhiều khu vực khác.

Điện năng từ đập sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của Tây Tạng mà còn hỗ trợ cho các thành phố lớn ở miền đông Trung Quốc, nơi thường xuyên thiếu điện. Chính phủ Trung Quốc cho rằng việc xây dựng đập sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên, giúp giảm ô nhiễm và tạo ra năng lượng sạch, đồng thời nâng cao đời sống của người dân Tây Tạng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đã bày tỏ lo ngại rằng đập mới sẽ cho phép Trung Quốc kiểm soát hoặc chuyển hướng dòng sông Nhã Lỗ Tạng Bố, ảnh hưởng đến các bang Arunachal Pradesh và Assam của Ấn Độ, cũng như các con sông Siang, Brahmaputra và Jamuna ở Bangladesh.

Thủ hiến bang Arunachal Pradesh đã bày tỏ lo ngại rằng sông Siang và Brahmaputra có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng khô cạn khi đập hoàn thành. Ấn Độ cũng đang có kế hoạch xây dựng một đập thủy điện trên sông Siang để đối phó với các đợt xả nước đột ngột từ đập của Trung Quốc và ngăn chặn lũ lụt trong khu vực.

Hơn nữa, còn nhiều lo ngại về môi trường liên quan đến nguy cơ ngập lụt các thung lũng Tây Tạng, nơi nổi tiếng với sự đa dạng sinh học phong phú, cũng như những hậu quả có thể xảy ra khi xây dựng đập trong khu vực có nhiều đường đứt gãy động đất.

An Khang (Theo BBC, Guardian)