Việt Nam đang tiến hành đề cử quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn Kiếp Bạc vào danh sách Di sản thế giới tại kỳ họp lần thứ 47 của UNESCO, diễn ra từ ngày 7 đến 16 tháng 7 tại Paris, Pháp. Đây là một cơ hội lớn để tôn vinh giá trị văn hóa và lịch sử của khu vực này.
Quần thể này được xây dựng dựa trên nền tảng của Thiền phái Trúc Lâm, một dòng Phật giáo do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập vào thế kỷ 13. Thiền phái này không chỉ là một tôn giáo mà còn là một phần quan trọng trong lịch sử và văn hóa Việt Nam, kết nối nhiều địa điểm, sự kiện và nhân vật lịch sử.
Việt Nam đã bắt đầu quá trình đề cử từ năm 2012, và trong suốt 13 năm qua, các cơ quan chức năng đã làm việc chặt chẽ với ICOMOS, tổ chức tư vấn chuyên môn của UNESCO, để khảo sát và thẩm định. Nhiều đoàn chuyên gia quốc tế đã đến thăm các địa điểm như Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh để đánh giá giá trị của quần thể di sản này.
Tháp Huệ Quang và vườn tháp Tổ trong Khu di tích Yên Tử.
Hồ sơ đề cử cho thấy quần thể này có tổng diện tích vùng lõi lên tới 525,75 ha, với vùng đệm rộng 4.380,19 ha. Vùng lõi bao gồm 12 thành phần di sản chính, phản ánh đầy đủ các giai đoạn hình thành và phát triển của thiền phái Trúc Lâm. Vùng đệm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cảnh quan văn hóa và đảm bảo sự liên kết của quần thể, được quản lý theo quy định của Luật Di sản văn hóa và Luật Lâm nghiệp Việt Nam.
Danh sách 12 điểm di tích trong quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn Kiếp Bạc bao gồm:
Tên di tích: Chùa Yên Tử (Hoa Yên) – Địa phương: Quảng Ninh – Vai trò: Trung tâm tu hành của Phật hoàng Trần Nhân Tông, nơi hình thành thiền phái Trúc Lâm.
Tên di tích: Am Ngọa Vân – Địa phương: Quảng Ninh – Vai trò: Nơi Phật hoàng nhập diệt, được coi là thánh địa thiêng liêng nhất của thiền phái.
Tên di tích: Thái Miếu – Địa phương: Quảng Ninh – Vai trò: Các điểm thiền định cổ trên tuyến hành hương Yên Tử, tiêu biểu cho thực hành tu tập giữa rừng thiêng.
Tên di tích: Bãi cọc Bạch Đằng (Yên Giang) – Địa phương: Quảng Ninh – Vai trò: Di tích lịch sử vật thể, phản ánh tư tưởng nhập thế và tinh thần bảo vệ hòa bình, độc lập dân tộc.
Tên di tích: Chùa Lân (Long Động) – Địa phương: Quảng Ninh – Vai trò: Trung tâm giảng pháp, đào tạo tăng tài, gắn với hoạt động tổ chức Phật sự của Trúc Lâm.
Tên di tích: Chùa Côn Sơn – Địa phương: Hải Dương cũ – Vai trò: Nơi tu hành của Tam tổ Huyền Quang, trung tâm phát triển tư tưởng nhập thế của thiền phái.
Tên di tích: Đền Kiếp Bạc – Địa phương: Hải Dương cũ – Vai trò: Gắn với Trần Hưng Đạo, biểu tượng kết hợp giữa hộ quốc an dân với tinh thần Phật giáo Trúc Lâm.
Tên di tích: Chùa Thanh Mai – Địa phương: Hải Dương cũ – Vai trò: Nơi đây gắn liền với cuộc đời, sự nghiệp của Thiền sư Pháp Loa, vị tổ thứ 2 của Thiền phái Trúc Lâm.
Tên di tích: Động Kính Chủ – Địa phương: Hải Dương cũ – Vai trò: Được ví là ‘Nam thiên đệ lục động’ tức động đẹp thứ sáu ở Việt Nam.
Tên di tích: Chùa Nhẫm Dưỡng – Địa phương: Hải Dương cũ – Vai trò: Nơi tu hành của Hòa thượng Thủy Nguyệt.
Tên di tích: Chùa Bổ Đà – Địa phương: Bắc Giang cũ – Vai trò: Nơi tu tập, đào tạo tăng chúng, nổi bật với hệ thống thư tịch cổ và vườn tháp độc đáo.
Tên di tích: Chùa Vĩnh Nghiêm (Đức La) – Địa phương: Bắc Giang cũ – Vai trò: Trung tâm in khắc và lưu giữ hơn 3.000 mộc bản kinh Trúc Lâm, được UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới.
Trong quá trình thẩm định, ICOMOS đã yêu cầu Việt Nam chứng minh rõ giá trị nổi bật toàn cầu của quần thể này. Việt Nam đã khẳng định rằng thiền phái Trúc Lâm là một hệ tư tưởng đặc biệt, kết hợp hài hòa giữa Phật giáo Đại thừa, Nho giáo, Đạo giáo và tín ngưỡng dân gian. Tư tưởng này không chỉ dừng lại ở triết lý tu hành mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến quản trị quốc gia, giáo dục, ngoại giao và y học.
Đặc biệt, thiền phái Trúc Lâm là tông phái Phật giáo duy nhất trên thế giới được sáng lập bởi một vị vua thoái vị để tu hành. Phật hoàng Trần Nhân Tông không chỉ từ bỏ ngai vàng mà còn định hình nên một tư tưởng nhập thế, trong đó người tu hành không xa lánh cuộc đời mà dấn thân phụng sự xã hội.
Am Ngọa Vân, nơi Phật hoàng nhập diệt, được coi là thánh địa thiêng liêng nhất của thiền phái Trúc Lâm.
ICOMOS đã bày tỏ lo ngại về việc hồ sơ còn thiếu sự liên kết giữa các câu chuyện. Tuy nhiên, Việt Nam đã làm rõ rằng tất cả các thành phần trong quần thể đều kể về một câu chuyện cốt lõi – sự hình thành và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm. Quần thể này phản ánh đầy đủ các giai đoạn của truyền thống: từ khai sinh tại Yên Tử, lan truyền qua Vĩnh Nghiêm và phát triển rực rỡ tại Côn Sơn Kiếp Bạc.
Giá trị văn hóa của thiền phái Trúc Lâm được thể hiện qua hệ thống chùa chiền, tháp mộ, am tu hành, tuyến hành hương, mộc bản và bia đá được quy hoạch có chủ đích trong cảnh quan thiên nhiên linh thiêng. Triết lý “vô ngã” và “nhập thế” tạo nên bản sắc Phật giáo Việt Nam khác biệt so với nhiều trường phái trong khu vực. Các lễ hội như hội xuân Yên Tử và lễ hội Côn Sơn Kiếp Bạc vẫn được tổ chức hàng năm, nối tiếp mạch sống tâm linh hàng trăm năm qua.
Lê Tân
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!
