Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển mạnh mẽ, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đang đặt kỳ vọng vào Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Cơ chế này được kỳ vọng sẽ mở ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp, giúp họ phát triển và ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả hơn.
Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo được Quốc hội thông qua vào ngày 27/6, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hợp pháp hóa cơ chế sandbox. Đây là lần đầu tiên, một khung pháp lý rõ ràng cho phép các doanh nghiệp thử nghiệm các mô hình, công nghệ mới trong một khoảng thời gian và không gian nhất định, từ đó tạo điều kiện cho sự đổi mới sáng tạo.
Luật sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/10, chuyển đổi từ mô hình quản lý tiền kiểm sang hậu kiểm. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ được tự do hơn trong việc thử nghiệm và phát triển sản phẩm, mà không phải lo lắng về việc bị can thiệp quá sâu từ cơ quan quản lý.
Ông Nguyễn Mạnh Tùng, Tổng giám đốc một công ty công nghệ, chia sẻ rằng nhiều startup hiện nay đang gặp khó khăn do các rào cản pháp lý trong quá trình phát triển sản phẩm. Chẳng hạn, công ty của ông đang cố gắng thu thập và tái tạo hình ảnh di sản văn hóa, nhưng lại thiếu các quy định rõ ràng về quyền sở hữu nội dung số, điều này gây khó khăn trong việc hợp tác với các bảo tàng và cơ quan quản lý.
Việc cung cấp nội dung số mang tính giáo dục và giải trí cũng gặp nhiều vướng mắc về giấy phép, do không rõ thuộc phạm vi quản lý của cơ quan nào. Ông Tùng hy vọng rằng với sự ra đời của cơ chế sandbox, công ty của ông có thể linh hoạt hơn trong việc thử nghiệm và điều chỉnh mô hình kinh doanh.
Người trẻ đang trải nghiệm không gian “ảo hóa” trên nền tảng công nghệ mới. Ảnh: Chi Đỗ
Cũng chia sẻ quan điểm tương tự, ông Trần Huy Tùng, Giám đốc một trung tâm nghiên cứu và phát triển, cho biết rằng việc thiếu cơ chế sandbox đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc thử nghiệm công nghệ mới. Điều này đặc biệt đúng trong các lĩnh vực như giao thông thông minh, viễn thông và an ninh quốc phòng.
Ông cho biết, mặc dù công ty thường xuyên hợp tác với nhiều đơn vị thuộc các bộ ngành, nhưng khi chuyển từ nghiên cứu sang thương mại, quá trình này thường kéo dài hoặc thậm chí phải hủy bỏ, gây lãng phí nguồn lực.
Việc luật hóa cơ chế sandbox cùng với các nội dung như “cho phép thí điểm”, “chấp nhận rủi ro” và “miễn trừ trách nhiệm” được coi là một bước tiến lớn. Cơ chế này sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thử nghiệm trong một môi trường pháp lý linh hoạt, giảm thiểu nguy cơ bị xử phạt do chưa có quy định hiện hành. Điều này cũng giúp các startup có thể triển khai sản phẩm và dịch vụ trước khi khung pháp lý hoàn thiện, từ đó rút ngắn thời gian tiếp cận thị trường.
Ông Tùng nhấn mạnh rằng chính sách mới sẽ tạo động lực cho các startup dám nghĩ dám làm mà không sợ thất bại, từ đó khuyến khích sự đổi mới sáng tạo và mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam.
Mô hình trung tâm giám sát, điều hành giao thông thông minh. Ảnh: Phương Thảo
Nhiều chuyên gia công nghệ cũng cho rằng việc luật hóa và triển khai cơ chế sandbox sẽ mang lại ba tác động chính: giúp doanh nghiệp kiểm chứng sản phẩm và mô hình kinh doanh trước khi triển khai quy mô lớn; tạo điều kiện đối thoại giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý để xây dựng chính sách phù hợp; và giúp nhà đầu tư đánh giá tính khả thi của dự án thông qua dữ liệu thử nghiệm thực tế.
Tuy nhiên, để cơ chế này thực sự hiệu quả, cần đảm bảo thời gian thử nghiệm đủ dài, ít nhất từ 12 đến 24 tháng, cùng với các mốc đánh giá định kỳ. Ông Tùng đề xuất quy trình tham gia sandbox cần phải rõ ràng, đơn giản và minh bạch.
Tại một cuộc họp báo gần đây, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã nhấn mạnh rằng các ví dụ như dịch vụ thanh toán di động hay cửa khẩu số là những minh chứng cho sự thành công của cơ chế sandbox. Để triển khai thành công, cần có sự quyết tâm từ lãnh đạo các bộ ngành và địa phương.
Ông cũng cho biết rằng nhiều nơi vẫn còn băn khoăn về tính rõ ràng của cơ chế sandbox, vì vậy Bộ Khoa học và Công nghệ đã đưa nội dung này vào Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm tạo ra một cơ chế chung để các ngành khác có thể áp dụng và xây dựng các quy định sandbox riêng biệt.
Trọng Đạt
- Nền tảng pháp lý cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang dần hình thành.
- Doanh nghiệp Việt tự tin bứt phá với luật về đổi mới sáng tạo.
- Nhà khoa học chia sẻ về những đóng góp của ngành cho sự phát triển của Việt Nam.
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!