Tác động của xung đột Israel – Iran đến chính sách của các quốc gia Arab

Trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran đang diễn ra, các quốc gia Arab đang phải điều chỉnh chiến lược đối ngoại của mình để thích ứng với những biến động tại Trung Đông. Sự thay đổi này không chỉ phản ánh những lo ngại về an ninh mà còn là nỗ lực tìm kiếm sự ổn định và hợp tác trong khu vực.

Vào ngày 24/6, Israel và Iran đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn, kết thúc cuộc xung đột kéo dài 12 ngày, gây ra nhiều thiệt hại cho cả hai bên. Mặc dù tình hình tạm thời ổn định, nhưng những cáo buộc vi phạm và đe dọa trả đũa vẫn tiếp tục diễn ra, cho thấy sự căng thẳng vẫn còn hiện hữu.

Các quốc gia Arab nhìn nhận cuộc xung đột này như một bước lùi, làm gia tăng sự chia rẽ và đối đầu trong khu vực, điều này trái ngược với những nỗ lực thúc đẩy hợp tác và phát triển mà nhiều lãnh đạo Arab đang hướng tới. Mohamed Baharoon, một chuyên gia chính sách từ Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất, đã chỉ ra rằng Israel đang theo đuổi các biện pháp cứng rắn, trong khi các quốc gia khác đang cố gắng xây dựng mối quan hệ hòa bình.

Hình ảnh lãnh đạo Mỹ, Israel, Arab Saudi, Syria, Oman và Lebanon cùng khẩu hiệu “Cơ hội mới cho một Trung Đông mới” ở Tel Aviv, Israel ngày 26/6. Ảnh: AFP

Israel đã từ lâu coi Iran là một mối đe dọa lớn trong khu vực, với những tuyên bố mạnh mẽ từ Tehran về việc xóa bỏ Tel Aviv. Điều này đã khiến các quốc gia Arab, vốn cũng xem Iran là đối thủ, phải cân nhắc lại mối quan hệ của họ với Israel. Sự hỗ trợ của Iran cho các nhóm vũ trang như Hamas và Hezbollah đã làm gia tăng lo ngại trong khu vực, dẫn đến việc một số quốc gia Arab tìm cách hợp tác với Israel.

Xung đột giữa Israel và Iran đã làm thay đổi cục diện chính trị trong khu vực. Các chiến dịch quân sự của Israel nhằm vào Iran và Hezbollah đã khiến nhiều quốc gia Arab cảm thấy bất an, lo ngại rằng Israel có thể hành động một cách đơn phương, không phù hợp với lợi ích của họ. Hạ nghị sĩ Mỹ Zach Nunn đã nhấn mạnh rằng thành công quân sự của Israel có thể khiến họ rơi vào tình thế khó khăn hơn.

Các quốc gia Vùng Vịnh đang theo dõi sát sao năng lực quân sự của Israel và yêu cầu Tel Aviv phải hành động có trách nhiệm. Anwar Gargash, một quan chức UAE, đã cảnh báo rằng nếu các bên không tìm kiếm giải pháp hòa bình, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Khu vực Trung Đông. Đồ họa: CNN

Arab Saudi đã gần như tham gia vào Hiệp ước Abraham, một thỏa thuận nhằm công nhận Israel, nhưng giờ đây họ cần thời gian để đánh giá tình hình sau khi chứng kiến sức mạnh quân sự của Tel Aviv. Một quan chức Arab Saudi đã nhấn mạnh rằng hiện tại không phải là thời điểm thích hợp để thiết lập quan hệ ngoại giao với Israel, mà vấn đề cấp bách hơn là tình hình của Nhà nước Palestine.

Arab Saudi đã tuyên bố sẽ không tham gia Hiệp ước Abraham nếu tình hình xung đột ở Gaza chưa được giải quyết. Họ nhấn mạnh rằng cần có một lộ trình rõ ràng để thành lập Nhà nước Palestine, điều mà Israel không đồng ý.

Các quốc gia như Jordan và Ai Cập cũng đang theo dõi tình hình một cách thận trọng. Jordan đã cùng với 20 quốc gia Arab khác lên tiếng chỉ trích các hành động của Israel đối với Iran, nhưng cũng tham gia vào các hoạt động phòng thủ. Ai Cập đã hoan nghênh lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran, đồng thời tiếp tục nỗ lực ngoại giao để tìm kiếm giải pháp lâu dài cho các cuộc khủng hoảng trong khu vực.

Từ trái sang, Tổng thống Mỹ Donald Trump, lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: AFP

Các quốc gia láng giềng của Iran cũng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc duy trì sự ổn định trong khu vực. Họ không muốn thấy Iran suy yếu quá mức, vì điều đó có thể dẫn đến hỗn loạn. Các nước Arab hiện tại nhận thấy rằng mối đe dọa từ Iran đã giảm, nhưng vẫn cần phải thận trọng trong việc xử lý tình hình.

Như vậy, xung đột giữa Israel và Iran không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước mà còn tác động sâu sắc đến chính sách đối ngoại của các quốc gia Arab, buộc họ phải cân nhắc kỹ lưỡng trong việc xây dựng mối quan hệ và tìm kiếm sự ổn định trong khu vực.

Như Tâm (Theo WSJ, DW)