Nam Kỳ vào đầu thế kỷ 20 là một vùng đất đầy tiềm năng và sức sống, nơi con người không ngừng vươn lên, không bị ràng buộc bởi quá khứ. Tác phẩm Một tháng ở Nam Kỳ của một nhà báo nổi tiếng đã ghi lại những trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc về vùng đất này.
Một tháng ở Nam Kỳ được phát hành lần đầu tiên cách đây 107 năm, chia thành ba phần không liên tục trên tạp chí Nam Phong (số 17, 19 và 20 từ tháng 11/1918 đến đầu năm 1919). Nội dung tác phẩm xoay quanh chuyến hành trình của nhà báo Phạm Quỳnh (1892-1925) khi ông khám phá miền Nam, đi khắp các tỉnh thành để “mắt thấy tai nghe tỏ tường nhiều sự, mở rộng kiến văn”. Ông bắt đầu viết du ký này sau khi trở về Bắc, với mong muốn “đem lời thành thực mà giãi bày bàn bạc cùng quốc dân”.
Tác phẩm Một tháng ở Nam Kỳ được phát hành vào tháng 6, với bìa sách thể hiện hình ảnh toàn cảnh Sài Gòn năm 1898 do họa sĩ Gaston Pusch thực hiện. Hành trình của tác giả bắt đầu từ chuyến xe lửa từ Hà Nội xuống Hải Phòng vào ngày 21/8/1918. Ngày hôm sau, ông rời Hải Phòng để lên tàu thủy Porthos, xuôi về miền Nam và cập cảng Sài Gòn sau bốn ngày. Dù mới 26 tuổi, Phạm Quỳnh đã có những nhận xét tinh tế về địa lý, con người, văn hóa và lịch sử của Nam Kỳ.
Ông đã quan sát tỉ mỉ và so sánh giữa Bắc Kỳ và Nam Kỳ, đặc biệt là khi đi qua các con đường nổi tiếng như Catinat, Charner, Xã Tây, nhà hát Tây và phủ Toàn quyền. Với Phạm Quỳnh, vùng đất này là nơi “mới đủ đường”, nơi con người luôn hướng tới tương lai mà không bận tâm đến những nỗi đau của quá khứ. Ông mô tả rằng nơi đây không có dấu vết của các tòa thành cổ hay những ngôi miếu xưa, mà chỉ có những cánh đồng rộng lớn và sức lao động không ngừng nghỉ.
Phạm Quỳnh đã viết: “Cảm giác của người mới đến đây là cảm giác vui vẻ, tin tưởng vào tương lai, chứ không phải buồn bã vì những gì đã qua”.
Trong hành trình khám phá, ông đã gặp gỡ nhiều nhân vật nổi tiếng trong làng báo như Bùi Quang Chiêu và Nguyễn Phú Khai của tờ La Tribune indigène, Nguyễn Văn Cư của Đại Việt tập chí, và nhiều người khác. Theo tác giả Nguyễn Quang Diệu, những nhận định của Phạm Quỳnh về làng báo và nghề xuất bản vẫn giữ nguyên tính thời sự cho đến ngày nay.
Ông đã nhấn mạnh rằng: “Nếu tất cả các nhà báo đều hiểu rõ nghĩa vụ của nghề, thì không có nghề nào đẹp hơn, hay hơn, cao thượng hơn, đủ khiến cho người ta tận tụy suốt đời theo đuổi”. Trong bối cảnh giao thoa giữa cũ và mới, ông kêu gọi các nhà báo nên đề xuất những tư tưởng tích cực để dẫn dắt quốc dân vào con đường đúng đắn.
Phạm Quỳnh không chỉ là một nhà báo, mà còn là một nhà văn hóa, nhà văn và quan đại thần triều Nguyễn. Ông là người tiên phong trong việc quảng bá chữ Quốc ngữ và sử dụng tiếng Việt trong các nghiên cứu lý luận. Sinh ra tại Hà Nội, ông mồ côi cha mẹ từ nhỏ nhưng đã sớm bộc lộ tài năng. Ông tốt nghiệp trường Bưởi và bắt đầu sự nghiệp tại Viện Viễn Đông Bác Cổ. Ông đã viết báo, làm chủ bút cho Nam Phong tạp chí, cộng tác với Đông Dương tạp chí, và sáng lập hội Khai trí Tiến Đức, cùng nhiều công trình nghiên cứu đồ sộ khác.
Phương Thảo
Thông báo chính thức: Tinmoi24h.org không hợp tác với bất kỳ bên thứ ba nào để cung cấp dịch vụ nội dung hoặc bán sản phẩm liên quan đến tin tức. Mọi thông tin chính thức chỉ được phát hành qua các kênh chính thức của chúng tôi, bao gồm website tinmoi24h.org và các tài khoản mạng xã hội được xác nhận.
Chúng tôi chỉ hỗ trợ và đảm bảo chất lượng cho những người dùng truy cập trực tiếp qua các nền tảng chính chủ. Chất lượng đi đôi với uy tín, vì vậy quý độc giả hãy cân nhắc kỹ, tránh sử dụng các nguồn tin không rõ ràng hoặc không được hỗ trợ chính thức từ chúng tôi. Xin cảm ơn!
